Nghệ An: Dân bức xúc do khai thác quặng đe dọa sinh kế

(DTDC) Sáng chủ nhật 29/5, Chủ tịch tỉnh Nghệ An Nguyễn Đức Trung dẫn đầu đoàn kiểm tra với sự tham gia của lãnh đạo các sở ngành liên quan, đến xã Châu Hồng, huyện Quỳ Hợp để kiểm tra tình trạng sụt lún, nứt nẻ nhà cửa, đe dọa sinh kế của người dân, khiến hàng trăm người dân khiếu kiện kéo dài

Liên tục trong nhiều ngày gần đây, hàng trăm người dân bức xúc, tập trung tại khu vực mỏ khai thác quặng thiếc của Công ty Tân Hoàng Khang, có địa chỉ tại khối 17, thị trấn Qùy Hợp, huyện Qùy Hợp do ông Nguyễn Văn Thủy (SN 1980), trú tỉnh Thái Nguyên làm Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc, để phản ứng về những tác động môi trường ảnh, hưởng nghiêm trọng đến sinh kế của họ; về tình trạng sụt lún nhà cửa, ruộng đồng, nguồn nước sinh hoạt, giếng nước khô hạn bất thường khiến người dân bất an, hoang mang, lo lắng.

Nhiều ngày qua hàng trăm người dân phản đối việc khai thác quặng thiếc ảnh hưởng đến sinh kế của họ

Bản Na Hiêng, xã Châu Hồng, huyện Quỳ Hợp chủ yếu là bà con người dân tộc Thái sinh sống, có đến 20% nhà dân bị sụt lún, nứt nẻ, kèm xuất hiện hàng chục “hố tử thần”, giếng nước cạn trơ đáy. Cách khu dân cư 500m là mỏ quặng thiếc của Công ty CP Tân Hoàng Khang vẫn đang ngày đêm hoạt động bơm hút, khai thác nước ngầm với hệ thống đường hầm chằng chịt, có tổng chiều dài hàng km. Công ty này còn khoan một giếng nước sâu đến 260m, dùng máy bơm công suất lớn để hút nước lên rồi xả ra bên ngoài theo những đường ống cỡ lớn được lắp dọc đường hầm.

Một hộ dân đau đớn khi ngôi nhà có nguy cơ bị sập

Bà con giúp nhau chuyển đồ đạc ra ngoài vì lo nhà bị sụt lún

Trước thực trạng người dân phản ánh, UBND tỉnh Nghệ An đã ra văn bản số 147/UBND-NN ngày 21/4/2022 giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chủ trì, phối hợp với các Sở Tài nguyên môi trường, Sở Xây dựng, kiểm tra tham mưu UBND tỉnh biện pháp xử lý trước ngày 28/4/2022. Tuy nhiên đến nay Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn chưa có báo cáo phương án xử lý dứt điểm.

Để giải quyết vấn đề này, Chủ tịch UBND tỉnh Nghệ An, ông Nguyễn Đức Trung đã chỉ đạo tạm dừng ngay các hoạt động khai thác và sử dụng nước ngầm của các dự án liên quan trên địa bàn xã Châu Hồng, huyện Quỳ Hợp. Phê bình Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong việc chậm tham mưu, báo cáo UBND tỉnh phương án xử lý; Yêu cầu kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của các bên liên quan, tham mưu báo cáo UBND tỉnh trước ngày 10/6/2022. Yêu cầu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp Sở Tài nguyên và Môi trường, UBND huyện Quỳ Hợp và các đơn vị liên quan kiểm tra thực tế hiện trường, tham mưu UBND tỉnh phương án xử lý việc sụt lún, nứt nẻ đất, công trình, nhà ở, giếng nước khô cạn trên địa bàn huyện Quỳ Hợp trước ngày 31/5/2022. Yêu cầu Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm tra việc chấp hành công tác bảo vệ môi trường của các doanh nghiệp hoạt động khai thác khoáng sản trên địa bàn huyện Quỳ Hợp. Phối hợp chặt chẽ, kịp thời với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các cơ quan liên quan trong việc xử lý sụt lún, nứt nẻ đất, công trình, nhà ở, giếng nước khô cạn trên địa bàn huyện Quỳ Hợp.

Xã Châu Hồng, huyện Quỳ Hợp được xem là thủ phủ khoáng sản với 11 doanh nghiệp đang khai thác, bao gồm 5 doanh nghiệp khai thác quặng, 7 doanh nghiệp khai thác đá với hàng loạt mỏ quặng rầm rộ khai thác khoảng 20 năm lại nay. Theo báo cáo mới nhất của UBND xã Châu Hồng, huyện Quỳ Hợp, có 900 hộ dân, đã có 191 nhà dân bị nứt nẻ cùng hàng chục “hố tử thần”, 299 giếng nước bị cạn trơ đáy. Trường học, trạm y tế trên địa bàn cũng bị tình trạng tương tự. Ngoài ra, trụ sở xã Châu Hồng được đầu tư hàng tỷ đồng, mới nghiệm thu được 1 năm nhưng cũng xuất hiện hàng loạt vết nứt chạy dọc tường. Ước tính tổng các thiệt hại nói trên lên đến 57 tỷ đồng.

Hiện trường khai thác quặng tại huyện Quỳ Hợp

Công ty Cổ phần Tân Hoàng Khang, địa chỉ khối 17, thị trấn Qùy Hợp, huyện Quỳ Hợp do ông Nguyễn Văn Thủy (SN 1980), trú tỉnh Thái Nguyên làm Chủ tịch HĐQT kiêm Giám đốc, là doanh nghiệp được cấp phép khai thác mỏ đá trắng, đá xây dựng và quặng thiếc ở huyện Qùy Hợp đã từng bị tỉnh Nghệ An ra quyết định xử phạt hành chính trong lĩnh vực đất đai và bảo vệ môi trường với số tiền gần 277 triệu đồng.

Ông Phan Đình Đạt, Bí thư Huyện ủy Qùy Hợp cho biết, liên quan trong quá trình thực hiện chức trách, nhiệm vụ tham mưu, chỉ đạo điều hành, tổ chức thực hiện công tác quản lý nhà nước về khai thác, chế biến khoáng sản và bảo vệ môi trường trên địa bàn huyện Quỳ Hợp từ 2020 - 9/2021, huyện vừa có quyết định: Kỷ luật bằng hình thức khiển trách đối với ông Lữ Văn Long, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Châu Lộc; Kỷ luật bằng hình thức cảnh cáo đối với ông Vi Văn Hùng, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Châu Lộc; Kỷ luật bằng hình thức khiển trách ông Hồ Xuân Hùng, Phó Chủ tịch UBND xã Châu Lộc; Thi hành kỷ luật bằng hình thức khiển trách đối với các ông: Lương Minh Quang, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Liên Hợp; Lô Thanh Đồng, Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Liên Hợp; Lương Khánh Tùng, Phó Chủ tịch UBND xã Liên Hợp. Kỷ luật bằng hình thức khiển trách đối với các ông Lưu Xuân Điểm, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Châu Cường; Sầm Phúc Thảo, Phó Bí thư, Chủ tịch UBND xã Châu Cường; Quang Văn Thân, Phó Chủ tịch UBND xã Châu Cường.

Đường hầm khổng lồ hàng km xuyên núi dẫn vào các vỉa quặng

Trước đó ngày 29 và 30/9/2021, Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an Nghệ An đã tống đạt quyết định khởi tố 5 bị can trong vụ án “Vi phạm quy định về nghiên cứu, thăm dò, khai thác tài nguyên” tại xóm Kèn, xã Châu Lộc, huyện Quỳ Hợp, tỉnh Nghệ An theo Khoản 2, Điều 227 Bộ luật Hình sự.

Hiện cơ quan chức năng tỉnh Nghệ An đang thực hiện quy trình xem xét kỷ luật một số lãnh đạo, cán bộ quản lý thuộc UBND huyện Quỳ Hợp có liên quan.

Nhóm PV (VP Bắc Miền Trung)