QUẢNG NINH SAU 5 NĂM THỰC HIỆN CHỈ THỊ 43, KẾT QUẢ BƯỚC ĐẦU VÀ NHỮNG ĐIỀU MONG ĐỢI

Sau 5 năm có thể đánh giá một số kết quả trên một số lĩnh vực sau đây:

1. Công tác tuyên truyền, quán triệt Chỉ thị 43 và các văn bản của tỉnh được triển khai sâu rộng đến các cấp, các ngành và các địa phương. Tỉnh hội đã hệ thống những nội dung cơ bản chỉ đạo của TW, của tỉnh Quảng Ninh, các chủ trương, chính sách pháp luật của Nhà nước về công tác chăm sóc, giúp đỡ NNCĐDC để triển khai trong cán bộ và hội viên. Tỉnh hội phối hợp với TW Hội, Bảo tàng Binh chủng hóa học và Sở Văn hóa thể thao tỉnh tổ chức Triển lãm chủ đề “Da cam - Trái tim và Công lý” Hạ Long 2015; phối hợp với Sở Lao động - TBXH tổ chức 38 cuộc tuyên truyền đối thoại chính sách ưu đãi của Nhà nước đối với người hoạt động kháng chiến và con đẻ của họ bị nhiễm CĐHH tại các xã- phường với trên 7.000 người tham gia. Hội phối hợp với Hội CCB tiến hành 3 cuộc giám sát thực hiện chế độ chính sách về chất độc hóa học, góp phần nâng cao nhận thức của người dân và hạn chế tình trạng đơn, thư khiếu nại.

2. Công tác chăm lo thực hiện các chính sách, chế độ đối với người bị nhiễm CĐHH được Hội tập trung vào việc lập, thẩm định, xét duyệt hồ sơ thủ tục ở các cấp, khám giám định bệnh tật và việc giải mã các phiên hiệu đơn vị quân đội, xác định địa bàn công tác, chiến đấu của người tham gia kháng chiến, đồng thời phối hợp giải quyết những vướng mắc thuộc thẩm quyền của địa phương. Từ năm 2015 đến 2018, cơ quan chức năng đã thẩm định 2.800 hồ sơ CĐHH và giải quyết chế độ cho 1.064 người đủ điều kiện được hưởng chế độ ưu đãi. Hiện không còn tình trạng tồn đọng hồ sơ đủ điều kiện - tiêu chuẩn theo quy định hiện hành. Ngoài các chính sách của Nhà nước, các cơ quan chức năng đã phối hợp và tham mưu với UBND, HĐND tỉnh ban hành một số chính sách đặc thù của tỉnh đối với người có công như: nâng mức hỗ trợ nhà ở cho người có công giai đoạn 2 (2017 - 2018) theo Quyết định số 22/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ từ 40 triệu lên 60 triệu đối với nhà xây mới, 20 triệu lên 30 triệu đối với nhà sửa chữa, trong đó có 414 nhà ở của người trực tiếp tham gia kháng chiến bị nhiễm CĐHH. Năm 2020, tỉnh Quảng Ninh tiếp tục rà soát hỗ trợ giai đoạn 3 cho người có công bằng nguồn kinh phí ngân sách địa phương, trong đó có 160 hộ NNCĐDC được hỗ trợ; nâng mức tiền ăn điều dưỡng luân phiên cho người có công từ 1,6 triệu lên 3 triệu đồng và bổ sung kinh phí tham quan bình quân 900.000 đồng/người/đợt; hỗ trợ tiền thuốc, thực phẩm chức năng cho NNCĐDC đi giải độc 1,8 triệu/người/đợt; tặng quà cho 100% NNCĐDC (thế hệ thứ nhất, thứ 2) nhân dịp ngày Thương binh Liệt sỹ (27/7), Ngày vì NNCĐDC Việt Nam và Tết cổ truyền hằng năm tương đương như đối với thương binh, bệnh binh.

3. Các hoạt động phối hợp giữa Hội NNCĐDC/dioxin với các cơ quan Lao động -TBXH, Quân sự, Y tế và các tổ chức hội, đoàn thể (Hội CCB, Hội Chữ thập đỏ, Đoàn TN, Hội LHPN) được tăng cường và có hiệu quả hơn, được đưa thành chương trình, kế hoạch phối hợp 5 năm và hàng năm, hướng vào công tác tuyên truyền, thực hiện các chính sách, chế độ, xã hội hóa công tác chăm sóc, giúp đỡ NNCĐDC (hỗ trợ nâng cao mức sống, chăm sóc sức khoẻ, nuôi dưỡng…).

4. Công tác củng cố, kiện toàn tổ chức Hội được thực hiện kịp thời. Đã phát triển tổ chức Hội ở 100 xã - phường có đủ điều kiện thành lập theo quy định; những xã không đủ số hội viên được thành lập hội cơ sở ghép. Toàn tỉnh hiện có 7 hội cơ sở ghép, mỗi hội được ghép từ 2 đến 4 xã để tạo điều kiện cho nạn nhân được tham gia hoạt động hội.

Có thể nói, kết quả nổi bật sau 5 năm thực hiện Chỉ thị 43, tỉnh Quảng Ninh đã căn bản hoàn thành việc lập hồ sơ, giải quyết chế độ chính sách cho những người bị nhiễm CĐHH có đủ các điều kiện quy định của Nhà nước, không còn hồ sơ tồn đọng; cơ bản hoàn thành chương trình hỗ trợ nhà ở cho người có công đảm bảo tiêu chí nhà chắc chắn, an toàn; 100% hộ gia đình nạn nhân có mức thu nhập bình quân cao hơn chuẩn nghèo giai đoạn 2016 - 2020.

Những kết quả bước đầu là đáng trân trọng, song vẫn còn một số nội dung chưa đạt được yêu cầu theo Chỉ thị của Ban Bí thư TW. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo chưa đồng bộ ở các cấp, nhất là cấp cơ sở. Hoạt động của tổ chức Hội nhất là cấp huyện và cơ sở còn nhiều khó khăn, hạn chế đến hiệu quả công việc.

Một vấn đề tác động đến số đông NNCĐDC mà lâu nay đội ngũ cán bộ, hội viên đã kiến nghị nhưng vẫn còn phải chờ đợi. Đó là việc chậm sửa đổi, hoàn thiện một số chế độ, chính sách với người hoạt động kháng chiến và con cháu của họ được nêu trong Chỉ thị số 43. Chúng ta đã mắc nợ lịch sử trong một thời gian dài từ khi kết thúc chiến tranh chống Mỹ xâm lược năm 1975 đến năm 2000 mới bắt đầu thực hiện khoản trợ cấp hàng tháng cho người hoạt động kháng chiến và con đẻ của họ bị nhiễm CĐHH (Quyết định số 26/QĐ-TTg ngày 23/2/2000 của Thủ tướng Chính phủ). Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đã ban hành Pháp lệnh số 26, tiếp theo là Pháp lệnh số 04 về ưu đãi đối với người có công với cách mạng. Đến nay thế hệ thứ 3 (cháu nội, ngoại) của người hoạt động kháng chiến bị nhiễm CĐHH mắc bệnh, dị dạng, dị tật vẫn chưa được đưa vào đối tượng hưởng chế độ; chưa có những chính sách đặc thù như: chăm sóc y tế, nuôi dưỡng đối với nạn nhân thế hệ thứ 2, thứ 3 bị mắc bệnh, dị dạng, dị tật nặng, gia đình có nhiều nạn nhân bị bệnh tật nặng, nạn nhân là người hoạt động kháng chiến do bệnh tật ngày càng nặng so với thời kỳ đầu mới hưởng chế độ, nhất là những trường hợp bị mắc bệnh hiểm nghèo; chế độ BHYT đối với thân nhân của NNCĐDC đồng thời là thương binh…

Về tổ chức Hội NNCĐDC/dioxin, hiện nay đã có một số địa phương tiến hành sáp nhập vào tổ chức Hội khác. Một số nơi hoạt động giảm hiệu quả, cán bộ, hội viên tâm tư, trong khi chúng ta chưa xem xét kỹ lưỡng tính chất, nhiệm vụ đặc thù và thực tiễn ra đời của Hội NNCĐDC/dioxin. Hội NNCĐDC/dioxin từ Trung ương đến địa phương đều được thành lập và hoạt động từ sau năm 2003 - trong giai đoạn mà đất nước đã có trên 25 năm đổi mới, do đó tổ chức Hội rất gọn nhẹ, không có bao cấp về biên chế, cán bộ Hội chủ yếu là cán bộ quân đội, dân chính đảng đã nghỉ hưu, cấp cơ sở 100% là người hoạt động kháng chiến bị nhiễm CĐHH. Xét về chức năng, nhiệm vụ của Hội không chồng chéo và tương đồng với các tổ chức khác, Hội có tôn chỉ, mục đích và nhiệm vụ cụ thể. Hội trực tiếp tham gia công tác khắc phục hậu quả CĐHH do Mỹ sử dụng trong chiến tranh ở Việt Nam và thực hiện đấu tranh với chính giới, Chính phủ Mỹ, yêu cầu họ phải có trách nhiệm với NNCĐDC Việt Nam. Đây là một trong những nhiệm vụ được Nhà nước giao theo Thông báo kết luận số 38-TB/TW của Ban Bí thư TW Đảng để xác định cơ chế hoạt động của các tổ chức hội.

Vì vậy đề nghị các cơ quan chức năng cần tiếp tục lãnh đạo, chỉ đạo việc củng cố, kiện toàn tổ chức Hội và tạo điều kiện cho Hội hoạt động theo tinh thần Chỉ thị 43-CT/TW của Ban Bí thư TW Đảng.

Nguyễn Minh An